برای موفقیت در بازار اختیار معامله (آپشن)، آشنایی با اصطلاحات تخصصی این حوزه ضروری است. این مفاهیم، پایه و اساس تصمیم‌گیری، تحلیل و اجرای استراتژی‌ها هستند. در این مطلب، مهم‌ترین اصطلاحات انگلیسی و معادل فارسی آن‌ها را با توضیح کامل بررسی می‌کنیم تا بتوانید با زبان این بازار آشنا شوید.
۱. Call Option – قرارداد اختیار خرید
قرارداد اختیار خرید به دارنده این حق را می‌دهد (اما او را مجبور نمی‌کند) که دارایی پایه را با قیمت مشخصی (قیمت اعمال) تا تاریخ سررسید خریداری کند. خریداران Call معمولاً زمانی این قرارداد را می‌خرند که انتظار دارند قیمت دارایی پایه افزایش پیدا کند. مثال: اگر سهامی ۵۰۰۰ تومان باشد و شما یک Call با قیمت اعمال ۵۲۰۰ تومان بخرید، اگر قیمت سهم تا قبل از سررسید بالای ۵۲۰۰ تومان برود، می‌توانید با قیمت کمتر بخرید و سود کنید.
۲. Put Option – قرارداد اختیار فروش
قرارداد اختیار فروش به دارنده حق (نه الزام) می‌دهد که دارایی پایه را با قیمت مشخصی تا تاریخ سررسید بفروشد. خریداران Put معمولاً زمانی این قرارداد را می‌خرند که پیش‌بینی می‌کنند قیمت دارایی پایه کاهش خواهد یافت. مثال: اگر سهمی ۵۰۰۰ تومان است و شما یک Put با قیمت اعمال ۵۰۰۰ تومان بخرید و قیمت سهم به ۴۵۰۰ تومان برسد، می‌توانید سهم را همچنان به قیمت ۵۰۰۰ تومان بفروشید.
۳. Strike Price – قیمت اعمال (قیمت توافقی)
قیمتی که در قرارداد آپشن توافق می‌شود تا بر اساس آن، خرید یا فروش دارایی پایه انجام شود. قیمت اعمال یکی از مهم‌ترین فاکتورها در محاسبه سود و زیان قرارداد است.
۴. Premium – قیمت قرارداد (پریمیوم)
مبلغی که خریدار آپشن به فروشنده می‌پردازد تا حق خرید یا فروش را داشته باشد. این مبلغ معمولاً به عوامل مختلفی مانند زمان باقی‌مانده تا سررسید، نوسان‌پذیری و فاصله قیمت بازار تا قیمت اعمال بستگی دارد.
۵. Expiration Date – تاریخ سررسید
آخرین تاریخی که دارنده آپشن می‌تواند از حق خود استفاده کند. پس از این تاریخ، قرارداد به طور خودکار منقضی شده و بی‌ارزش می‌شود. هر چه به تاریخ سررسید نزدیک‌تر شویم، ارزش زمانی قرارداد کاهش می‌یابد.
۶. In The Money (ITM) – در سود
به وضعیتی گفته می‌شود که اگر قرارداد اجرا شود، خریدار فوراً سود خواهد برد.
- در Call: وقتی قیمت بازار بالاتر از قیمت اعمال است.
- در Put: وقتی قیمت بازار پایین‌تر از قیمت اعمال است. این اصطلاح نشانه‌ای از ارزش ذاتی قرارداد است.
۷. Out of The Money (OTM) – بی‌سود (خارج از سود)
به وضعیتی گفته می‌شود که اجرای قرارداد در لحظه، سودی برای خریدار ندارد.
- در Call: قیمت بازار پایین‌تر از قیمت اعمال است.
- در Put: قیمت بازار بالاتر از قیمت اعمال است.
۸. At The Money (ATM) – هم‌قیمت
وقتی قیمت بازار دارایی پایه تقریباً برابر با قیمت اعمال قرارداد باشد. در این حالت، قرارداد ارزش ذاتی ندارد ولی ممکن است ارزش زمانی داشته باشد.
۹. Underlying Asset – دارایی پایه
دارایی یا ابزار مالی که قرارداد آپشن بر اساس آن ایجاد می‌شود. این دارایی می‌تواند سهام، شاخص، کالا، ارز یا حتی نرخ بهره باشد.
۱۰. Open Interest – بهره باز
تعداد کل قراردادهای باز و فعال که هنوز تسویه یا اعمال نشده‌اند. بهره باز شاخصی برای اندازه‌گیری نقدشوندگی و حجم فعالیت در یک نماد آپشن است.
۱۱. Volatility – نوسان‌پذیری
میزان تغییرات قیمت دارایی پایه در یک بازه زمانی مشخص. نوسان‌پذیری یکی از عوامل کلیدی در قیمت‌گذاری آپشن‌هاست؛ هرچه نوسان بیشتر باشد، پریمیوم بالاتر است.
۱۲. Greeks – یونانی‌ها
پارامترهایی که حساسیت قیمت آپشن نسبت به عوامل مختلف را نشان می‌دهند:
- Delta: تغییر قیمت آپشن نسبت به تغییر قیمت دارایی پایه.
- Gamma: نرخ تغییر Delta.
- Theta: کاهش ارزش زمانی قرارداد با گذر زمان.
- Vega: حساسیت قیمت آپشن نسبت به تغییر نوسان‌پذیری.
- Rho: حساسیت قیمت آپشن نسبت به تغییر نرخ بهره.
۱۳. Covered Call – فروش اختیار خرید پوشش‌دار
استراتژی‌ای که در آن معامله‌گر دارایی پایه را در اختیار دارد و همزمان یک Call روی آن می‌فروشد. این روش برای کسب درآمد اضافی از دارایی‌های موجود استفاده می‌شود.
۱۴. Protective Put – خرید اختیار فروش محافظتی
استراتژی‌ای که در آن دارنده دارایی پایه برای جلوگیری از ضرر ناشی از کاهش قیمت، یک قرارداد Put می‌خرد. این روش مانند بیمه‌کردن دارایی است.
