تسویه فیزیکی در معاملات اختیار، فرآیندی است که در آن، پس از رسیدن به تاریخ سررسید، دارایی پایه به طور واقعی بین خریدار و فروشنده منتقل می‌شود. در این مدل، برخلاف تسویه نقدی، به جای پرداخت پول، تحویل فیزیکی دارایی انجام می‌شود.
در بازارهای مالی، یکی از مهم‌ترین مراحل در معامله قراردادهای اختیار، فرآیند تسویه است. این فرآیند می‌تواند به دو شکل "تسویه نقدی" یا "تسویه فیزیکی" انجام شود. در این مقاله، به بررسی تسویه فیزیکی در اختیارهای معامله می‌پردازیم و مزایا و چالش‌های آن را بررسی خواهیم کرد.
تسویه فیزیکی چیست؟
تسویه فیزیکی زمانی رخ می‌دهد که در پایان تاریخ سررسید قرارداد اختیار معامله، دارایی پایه (مثل سهام، کالا یا سایر ابزارهای مالی) به طور واقعی به خریدار یا فروشنده منتقل می‌شود. این در حالی است که در تسویه نقدی، به جای انتقال فیزیکی دارایی، تفاوت قیمت بین قیمت اعمال و قیمت واقعی بازار به صورت پولی پرداخت می‌شود.
مراحل تسویه فیزیکی:
- بررسی وضعیت اختیار: در تاریخ سررسید، ابتدا بررسی می‌شود که آیا اختیار در پول است یا خارج از پول. اگر اختیار در پول باشد، خریدار می‌تواند از حق خود برای خرید یا فروش دارایی پایه استفاده کند.
- انتقال دارایی: در تسویه فیزیکی، دارایی پایه از طرف فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. برای مثال، اگر قرارداد اختیار خرید سهام باشد، فروشنده موظف است سهام را به قیمت اعمال به خریدار تحویل دهد.
- پرداخت هزینه‌ها و کارمزدها: هزینه‌ها و کارمزدهای مربوط به انتقال فیزیکی دارایی نیز در این فرآیند لحاظ می‌شود.
مزایای تسویه فیزیکی:
شفافیت: تسویه فیزیکی باعث می‌شود که فرآیند معامله شفاف‌تر و مستقیم‌تر باشد، زیرا در آن دارایی واقعی بین طرفین منتقل می‌شود.
ایجاد تعهد واقعی: فروشنده باید دارایی را تحویل دهد، که باعث می‌شود تعهدات طرفین به طور واقعی و ملموس محقق شود.
مناسب برای بازارهای خاص: در برخی بازارها مانند کالاها یا سهام خاص، تسویه فیزیکی گزینه‌ای مناسب‌تر است زیرا انتقال واقعی دارایی‌ها مهم است.
چالش‌های تسویه فیزیکی:
نیاز به زیرساخت‌های انتقال دارایی: یکی از چالش‌های اصلی در تسویه فیزیکی، نیاز به زیرساخت‌های پیچیده برای انتقال دارایی‌ها است. این می‌تواند شامل هزینه‌ها و زمان بیشتری برای انجام فرآیند انتقال باشد.
محدودیت در برخی دارایی‌ها: در برخی مواقع، انتقال فیزیکی دارایی‌ها ممکن است به دلیل محدودیت‌های بازار یا قوانین مربوط به دارایی‌ها دشوار یا غیرممکن باشد.
نیاز به نقدینگی بیشتر: در صورتی که طرفین قادر به تامین دارایی‌های فیزیکی نباشند، ممکن است با مشکلات نقدینگی مواجه شوند.
کجا استفاده می‌شود؟
تسویه فیزیکی بیشتر در بازارهای کالا و سهام‌های خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال، در قراردادهای اختیار بر روی نفت یا طلا، ممکن است تسویه فیزیکی انجام شود. در این موارد، خریدار باید فیزیکی نفت یا طلا را دریافت کند.
نتیجه‌گیری:
تسویه فیزیکی در اختیار معامله یک فرآیند جذاب برای کسانی است که تمایل دارند دارایی پایه را واقعاً تحویل بگیرند و از آن بهره‌برداری کنند. این فرآیند، اگرچه ممکن است پیچیدگی‌هایی به همراه داشته باشد، اما در برخی بازارها و شرایط، گزینه‌ای ضروری و سودآور است.
